I was talking to the Dutch daily De Telegraaf about blockchain applications in the global supply chain.

Nederlandse bedrijven testen tientallen vernieuwingen voor economie

• De Telegraaf
• 10 Nov 2017
• door Theo Besteman

FOTO AFP

AMSTERDAM Koffieboeren in Ethiopië verdienen op elke verkochte boon per euro net twee cent. Door de rijke tussenhandel met alle betalingen transparant te maken, moet meer geld naar de arme boeren stromen. Ze doen dit met digitaal logboek blockchain, waarop de bitcoins miljarden waard werden.

Het Amsterdamse koffiemerk Moyee Coffee, dat boeren 20% meer dan doorsnee betaalt voor de groene bonen, gaat als eerste de hele handel van pluk tot koffiebaal openleggen. Het bedrijf werkt samen met onder andere het internationale FairChain-netwerk en andere duurzame producenten.

Kopers van een latte macchiato kunnen straks, net als de boer, de koffieoogst vanaf het wassen, de verwerking en verzending over de wereld volgen via de blockchain, inclusief de prijsstijgingen door bewerking en het branden. Door deze manier zal blijken dat grote handelshuizen en een netwerk van opkopers voor de latte macchiato hoge marges eisen waarvan de boer maar bitter weinig ziet.

De blockchain werkt als een mobiel toegankelijk transparant logboek met uniek geregistreerde transacties die voor iedereen te zien zijn. Het is nog nooit gekraakt. „Blockchain laat straks iedereen zien hoe de grote koffiebranders en inkopers exorbitant veel geld verdienen aan de bonen, maar dat de verdiensten van boeren achterblijven”, zegt oprichter Guido van Staveren van Dijk van Moyee Coffee. „Wij hebben de tussenpersonen er uit gesneden. We branden ter plekke en kopen direct van de boer. De helft van de verkoopprijs is voor de boer. Belangrijk is dat er een herverdeling van de inkomsten in de hele koffieproductieketen komt.”

De koffiewereld kijkt gespannen naar het initiatief. Koffie is na ruwe olie een van de meest verhandelde producten, met voor Afrika een geschatte waarde van $100 miljard. Een directe handel tussen boer en consument via blockchain betekent dat kosten voor administratie, talloze certificatiedocumenten en transportpapieren kunnen verdwijnen. Moyee Coffee zet momenteel druk op Douwe Egberts en Nespresso om mee te doen.

De koffieblockchain is maar een van de tientallen blockchaininitiatieven die in Nederland naar boven zijn gekomen, nadat fintechbedrijfjes bewezen banken, met hun dure diensten, te kunnen passeren als tussenpersonen. Concertkaartjes worden steeds minder via dure tussenpersonen verkocht. Philips werkt aan de veilige overdracht van medische dossiers via dit netwerk. Energiebedrijven als Enexis testen het systeem om teveel verkochte zonnepanelenenergie eerlijk tussen particulieren te verhandelen.

En de Universiteit van Wageningen bekijkt voor EZ naar een blockchaincertificaat voor voedsel. Consumenten kunnen dan zien waar voedsel is geteeld, hoeveel de boer daarvoor krijgt en hoe het in de supermarkt komt. Net als Moyee Coffee denkt de Rotterdamse haven dankzij blockchain bijvoorbeeld fruit dagen eerder bij de groenteboer te krijgen door de omslachtige tussenhandel te schrappen.

Econoom Balázs Bodó (UvA), die de effecten onderzoekt van blockchain, plaatst kanttekeningen. „Het lijkt interessant tussenpersonen uit de handelsketen te halen. Maar ze voegen soms ook waarde toe. Het is niet eenvoudig. Wat als je direct via blockchain verhuurt en de huurder de boel in de fik zet? Nu kun je tussenpersoon Airbnb om hulp vragen.’’